یکتا هنر: محیا رضایی کلانتری
مرتضی فرشباف، روند رو به جلو را در چهارمین اثر سینمایی خود به نمایش گذاشته و اکنون میتوان گفت که «تومان» بافاصله، بهترین ساخته این کارگردان محسوب میشود.
کارگردان با روایت متفاوتی از عشق در بستر یک سنت کهن بومی، قدرت این را دارد که مخاطب را درگیر کند. فرشباف لوکیشن جدیدترین فیلم خود را به شهرستان گنبدکابوس برده تا با بهرهگیری از ویژگیهای اقلیمی این شهر و میزانسنِ بومی از قابلیتهای مختلف فیلمبرداری و فضا به خوبی استفاده کند.
فیلم سینمایی تومان درامی شخصیتمحور است که مخاطب باید چالشهای درونی قهرمان قصه را تا انتها هدایت کند. «داوود» به کم راضی نیست و هرچه داشته باشد باز هم بیشتر میخواهد. شرطبندی کاری است که داوود در آن تخصص دارد و از اتفاقات درست سینما بود که بالاخره در سینمای ایران حرفهای برای یک کاراکتر انتخاب شد که ارتباط زیادی با ویژگیهای درونی شخصیت او داشته باشد.
درونمایه فیلم در واقع عشق به شرطبندی است که باید تمام زندگی داوود را در بر بگیرد. طوری که او همه چیزش را فدای آن کند. پس اولین چیزی که باید از دست بدهد، عشق زندگیاش است. عشقی که مدتها است دیگر در وجودش اثری از آن نیست و علاقه بیش از اندازه به قمار جای آن را گرفته است. هرچند فیلمنامه در چرایی این نیاز از سوی کاراکتر داوود اطلاعات چندانی به مخاطب نمیدهد اما میتوان حدس زد که این نیاز او از فقر ناشی میشود.
در پیش برندگی داستان، شخصیت یونس را نباید دست کم گرفت. سوارکاری خبره که چرایی بهرهگیری از فضای بومی، با او بیشترین ارتباط را مییابد. یونس نیز در ارتباط با شخصیت داوود بهتر شناخته میشود. او نیز طعمهای است که داوود آن را برای آینده کنار گذاشته است. تکیه فیلم در قسمتهایی بر آیلین است. نکته مهمی که در خصوص شخصیت او وجود دارد، تاثیری است که بر عزیز میگذارد. عزیز بهعنوان رفیق گرمابه و گلستانِ داوود همیشه نفر دوم بوده است و این موضوع که داوود به آیلین توجه چندانی نداشته احتمالا او را آزار داده است.
«تومان» یکی از قابل تاملترین آثار سینمای ایران در چند سال اخیر است. فیلمی که پیام اخلاقیاش را نه در بوق و کرنا و به واسطه شعار بلکه به زبان سینما انتقال میدهد.
سینمایی میزانسنمحور با دوربینی که حرکاتش در سختترین صحنهها نیز نرم است. بازی بسیار خوب میرسعید مولویان در نقش داوود نیز یکی از برگبرندههای اصلی فیلم است. موسیقی نیز در درجه اول با درونمایه اثر تناسب دارد و بعد در ساختن فضا، موفق عمل میکند.