به گزارش خبرنگار یکتا هنر، نشست خبری چهلمین جشنواره بینالمللی فیلم کوتاه تهران صبح یکشنبه ۲۳ مهرماه در حالی برگزار شد که این نشست تحت تاثیر درگذشت داریوش مهرجویی و همسرش بود.
در ابتدای این نشست مهدی آذرپندار جشنواره با تسلیت اتفاق بد امروز گفت: پیش از هر چیزی مایلم مراتب تاسف عمیق خودم را از بابت اتفاق شب گذشته و قتل زندهیاد مهرجویی و همسرشان اعلام کنم. میدانم که شرایط مناسبی نیست و همه ما دل و دماغ مناسبی نداریم تا درباره موضوع دیگری صحبت کنیم. امیدوارم در اسرع وقت به این ماجرا رسیدگی شود و عاملان به مجازات برسند. روح هر دو نفر شاد باشد و یادشان گرامی باد.
وی بیان کرد: درباره اتفاقاتی که در غزه رخ داده و کودکانی که زیر بمباران هستند نیز مراتب تاسف خودم را اعلام میکنم، دو سالی هست که در جشنواره تلاش کردیم بگوییم نسبت به کودککشی حساس هستیم و فیلمهای این چنینی را نمیپذیریم اما حالا جشنواره در شرایطی برگزار میشود که کودکان غزه زیر شدیدترین بمباران هستند اما مقاومت آنها نتیجه خواهد داد.
مدیرعامل انجمن سینمای جوانان ایران با تاکید بر اینکه جشنواره فیلم کوتاه تهران یکی از سختترین ورودیها را نسبت به جشنواره های دیگر جهان دارد، توضیح داد: از هر هزار فیلم هشت فیلم برای حضور در جشنواره انتخاب میشوند. شعار جشنواره «آیینه تمام نمای ایران» و تمام سعی ما بر این بود که بتوانیم از تمام ایران آثاری با حفظ کیفیت بپذیریم. قرار نبود کیفیت فدای رویکرد و محتوا شود اما میخواستیم تمام تلاش خود را کنیم. این نگاه را به فیلمسازان بدهیم که قرار نیست جشنواره با آنکه نام تهران را روی خود دارد فقط میزبان فیلمسازان تهرانی باشد. به همین دلیل در این زمینه رشد داشتیم و تعداد آثار پذیرش شده از فیلمسازان استانی بیش از فیلمسازان تهرانی است. این برای نخستین بار است که این اتفاق رخ میدهد و معادل ۵۵ درصد آثار پذیرش شده از شهرستانها هستند. نسبت به دوره گذشته هم در این زمینه رشد داشتهایم و برای ما خوشحال کننده است. از استانی مثل گلستان سه فیلم داریم که در دورههای گذشته چندان حضور نداشتند. ما از شهرهای کوچک استانها هم فیلم داشتیم که مایه خوشحالی ماست. شاید مهمترین دستاورد ما این باشد که به فیلمسازان شهرستانی توجه شده و البته آثار آنها از کیفیت خوبی برخوردار هستند. ضمن اینکه هیات انتخاب اصلا به شهر تولید کننده توجه نداشتند.
وی درباره بخش جنبی این دوره جشنواره گفت: ما امسال بخشهای جنبی مفصلی داریم، سعی شده آن سختگیری که در بخش مسابقه شده در بخش جنبی نداشته باشیم. یک بخش استعداد نو هم مخصوص فیلم اولیها در جشنواره وجود دارد. نحوه انتخاب این فیلمها به این شکل بوده که در فهرست هیات انتخاب بودهاند و ۱۲ فیلمی که انتخاب شدند فیلمهایی هستند که رای بالایی داشتند اما از حضور در بخش اصلی به علت مسایل کیفی جا ماندند. در بخش مسابقه هم البته تعداد زیادی فیلم اولی داریم. یک بخش دیگر هم داریم که چند سالی است در جشنواره وجود دارد و بخش ویژه «کتاب و سینما» است. در این بخش ۱۶ اثر به جشنواره راه پیدا کردند و نسبت به سال گذشته کیفیت این آثار خیلی خوب است. البته تعدادی از فیلمهای این بخش در بخش مسابقه جشنواره هم هستند. جایزه این بخش را خانه کتاب و ادبیات ایران تقبل کرده و با همکاری مشترک انجمن و خانه کتاب برگزار میشود. روز سوم جشنواره نیز مختص بخش ویژه کتاب و سینماست.
آذرپندار در ادامه توضیح داد: بخش جنبی دیگر جشنواره «ایران جوان» نام دارد که ۹ اثر به این بخش راه پیدا کرده و موضوع آن درباره جمیعت و فرزند آوری است، این بخش با همکاری بنیاد بینالملبی ۱۵ خرداد برگزار میشود و غرفهای هم در جشنواره خواهد داشت. بخش ویژه «بر بال خاطرات» را هم داریم که مروری بر برگزیدگان چهار دوره جشنواره طی آن صورت میگیرد. در ۱۰ سانس ۵۹ فیلم به نمایش درمیآید و نامهای متنوع و جذابی در این بخش خواهید دید. یک بخش جنبی دیگر «شاخه زیتون» با محوریت فلسطین و به جهت پاسداشت مقاومت مردم فلسطین است. به جهت مسایل اخیر سعی کردیم این باکس ویژه را در جشنواره چهلم داشته باشین. بزرگداشت امسال هم مربوط به داریوش یاری است که از هنرمندان عرصه فیلم کوتاه هستند، ایشان به پاس زحماتی که در این سالها برای انجمن و فیلم کوتاه داشتهاند بزرگداشته خواهند داشت. در بخش مرور آثار نیز سعی کردیم به فیلمسازان و عوامل فنی که در استانها ساکن هستند، توجه کنیم؛ یکی از آنها مرور فیلمهای آقای وحید بیوته فیلمبردار سینما است.
آذرپندار افزود: همچنین در بخش نکوداشت یادی از مرتضی پورصمدی خواهیم کرد که با انجمن و فیلم کوتاه همکاری خوبی داشتند. روح ایشان شاد باشد. مهدی امامی از فیلمسازان انجمن و مستندساز نیز امسال در بازگشت از اربعین در سانحه رانندگی درگذشتند و یادی از ایشان هم در این دوره از جشنواره میشود. در بخش آرای مردمی امسال نیز جایزه آرای مردمی خواهیم داشت؛ با این تفاوت که متولی این بخش کانون دانشآموختگان انجمن سینمای جوانان ایران خواهد بود امسال به این نتیجه رسیدیم که کانون میتواند متولی این بخش باشد و از آرای مردمی صیانت کند و چهار نفر به عنوان ناظر در این بخش حضور خواهند داشت.
وی همچنین درباره نشستهای جشنواره با حضور فیلمسازان ایرانی و خارجی گفت: در بخش نشستها هم سعی کردیم از بهترینها دعوت کنیم، در بخش بینالملل نشستی با نیکیتا میخالکوف فیلمساز مطرح روسی به شکل آنلاین خواهیم داشت. یکی دیگر از موضوعات نشستها کاربرد هوش مصنوعی در فیلمسازی است که یک هنرمند ایرانی و یک متخصص از ترکیه این بخش را ارائه خواهند کرد. نوع دوم نشستهای ما این است که ۱۰ نشست با دبیری کمال تبریزی خواهیم داشت؛ به این نحو که فیلمنامهای که قبلاً نوشته شده بین حضار پخش میشود و آقای تبریزی در مقام کارگردان ۱۰ رکن اصلی کارگردانی را در گفت وگو با عوامل تولید یک فیلم پیش میبرند. در حقیقت هنرجویان از بین گفتگوی کارگردان و مهمان آن نشست موضوعاتی را یاد میگیرند. بچهها یاد میگیرند مثلا به عنوان یک کارگردان چگونه با یک آهنگساز تعامل کنند. بخش آخر هم درباره اردوهای فیلمسازی است که پیشتر پنج اردو برگزار کردهایم. این اردوها تجربههای جذابی بودند و قرار است از تجربیات آن اردوها در جشنواره صحبت شود. این بخش با کارشناسی سیدحسن حسینی و حضور سینماگران مطرح برگزار میشود.
اگر سازمان شما بدنهای دارد که همه دانش آموخته و متخصص هستند پس باید چه کرد؟
مهدی آذرپندار مدیرعامل انجمن سینمای جوانان ایران و دبیر چهلمین جشنواره بینالمللی فیلم کوتاه تهران در ادامه به پرسشهای خبرنگاران پاسخ داد و درباره حضور برخی مدیران جشنواره در میان فیلمسازان جشنواره فیلم کوتاه تهران که در سالهای پیش نیز شاهد بودیم، تشریح کرد: مطالبهای در انجمن است که اگر کسی را در بدنه انجمن انتخاب میکنیم، آنها فعالیت کاریشان مرتبط با فیلمسازی باشد. این موضوع نیز از قدیم الایام وجود داشته است و بدنه انجمن در بسیاری از بخشها حوزه فیلمسازی را آموختهاند و این برای ما مایه مباهات است. اگر سازمان شما بدنهای دارد که همه دانش آموخته و متخصص هستند پس باید چه کرد؟ آیا باید مانع فیلمسازی آنها شویم؟! ضمن اینکه بین جشنواره و انجمن یک مرزبندی وجود دارد. سالی که من به انجمن آمدم، هیات انتخاب حذف شده بود و مشاوران انتخاب در جشنواره انتخاب شده بودند. من میتوانستم آن مسیر را ادامه بدهم اما ما هیات انتخاب را احیا کردیم. ضمن اینکه افرادی در هیات انتخاب حضور دارند که سینماگران شناخته شده ای هستند و میتوانید با آنها تماس بگیرید و بپرسید آیا به آنها سفارشی شده است؟ سابق بر این نیز در برخی دورهها معاون تولید انجمن، در جشنواره فیلم داشته است. از سوی دیگر من این موضوع را با هیات انتخاب مطرح کردم و آنها به من گفتند چنین اتفاقی سابقه داشته است. بنابراین ما باید این را انتخاب کنیم که یا از افراد غیر مرتبط در بدنه انجمن استفاده کنیم یا اگر فیلم ساختند و به جشنواره ارسال کردند، این حق را برایشان قائل باشیم. ضمن اینکه تعداد افرادی که از انجمن فیلم ساختند، بیشتر از راه یافتگان فعلی بوده اما انتخاب نشدهاند.
جشنواره هویتی مستقل از انجمن دارد
وی با تاکید بر اینکه متخصصان حق فیلمسازی و حق شرکت در رقابت را دارند، گفت: ما سعی کردیم تفکیکی بین انجمن سینمای جوانان ایران و جشنواره فیلم کوتاه تهران داشته باشیم. جشنواره هویتی مستقل از انجمن دارد. ضمن اینکه انجمن خودش یکی از تولیدکنندگان بزرگ فیلم است. خوشحالیم که امسال حتی یک فیلم در بخش داستانی نیست که به دلیل ممیزی حذف شده باشد و دقیقا همان لیست هیات انتخاب به بخش داستانی و سایر بخشها راه پیدا کرده است.
مدیرعامل انجمن سینمای جوانان ایران درباره حضور بخش آرای مردمی در جشنواره فیلم کوتاه تهران و عدم برگزاری آن در جشنواره فیلم فجر در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران عنوان کرد: اینکه در کنار انجمن ظرفیتی صنفی به نام کانون دانش آموختگان وجود دارد، برای ما مهم است. آرای مردمی به دلیل اینکه شائبه برانگیز است، حتما باید توسط یک صنف برگزار شود. اما مجادلات این بخش قابل مقایسه با جشنواره فیلم فجر نیست چون در جشنواره فیلم فجر بخشی به نام اکران مردمی هم وجود دارد و مجموعا شرایط ما با مجموع شرایط جشنواره فیلم فجر شبیه نیست. ما سعی کردیم بخش آرای مردمی را داشته باشیم چون دوست نداریم جای این جایزه خالی باشد.
اعتبار مدرک نشستهای تخصصی جشنواره فیلم کوتاه چقدر است؟
آذرپندار درباره اعتبار مدرک نشستهای تخصصی انجمن سینمای جوانان ایران در جشنواره نیز بیان کرد: مدارک انجمن سینمای جوان مدارک معتبری است و با وجود این همه رقبایی که وجود دارند اقبال به آموزش در انجمن رو به رشد است و به هر حال شود البته انجمن یک نهاد استخواندار و قدیمی است. در بخش فیلم اولیها مدرک تحصیلی همیشه مهم بوده است. از این جهت توافقی با سازمان سینمایی و بنیاد سینمایی فارابی انجام شد تا مدرک انجمن هم ارزشی برابر با مدرک کارشناسی ارشد سینما را داشته باشد.
وی همچنین در مورد بودجه برگزاری جشنواره چهلم اظهار کرد: بودجه این دوره جشنواره ۱۰ میلیارد تومان است با وجود مهمانان استانی و خارجی و همچنین همه هزینههای جشنواره از این میزان تامین میشود البته بخشهایی از جشنواره، اسپانسرهای محدود داریم و از کمکهای شهرداری و خانه کتاب نیز استفاده کردیم اما عمده هزینه که در بودجه سازمان سینمایی آمده، همین میزان است.
مدیرعامل انجمن سینمای جوانان ایران درباره حمایت از «سینمای مقاومت» در چهلمین جشنواره بینالمللی فیلم کوتاه تهران بیان کرد: امسال کشورهای ترکیه چهار فیلم، عراق یک فیلم، افغانستان یک فیلم و… در این باره در جشنواره دارند. حضور فیلمهای مقاومت به میزان آثار ارسال شده بستگی دارد. مثلا از مجموع کشورهای عربی فیلمهای قابل ملاحظهای ارسال نمیشود با اینکه ما امسال از فلسطین ۶ فیلم داشتیم اما باید دید چه تعداد از آن به جریان مقاومت مربوط است؟ تعدد فیلمها کم است اما این به معنای این نیست که درها را باز کنیم تا فیلمهایی که کیفیت خوبی در این حوزه ندارند صرفا به دلیل دربرگیری موضوع مقاومت به جشنواره راه پیدا کنند. ما هیچ تسهیلاتی ایجاد نکردیم که چون برخی آثار از عراق با افغانستان هستند به جشنواره راه پیدا کنند زیرا کیفیت برای ما مهم است. بنابراین اولا ما فیلمهایی منتخب از آنچه به دبیرخانه رسیده بود داریم. دوم اینکه همه فیلمهای بخش مقاومت مربوط به کشورهای همسایه ومنطقه نیستند مثلا ما فیلمهایی با موضوع مقاومت از کشورهای اروپایی هم داریم.
وی درباره بلیتفروشی جشنواره چهلم نیز گفت: امسال بلیتفروشی برای جشنواره از طریق سایت آیتیکت صورت میگیرد و تخفیفاتی هم برای دانشجویان و هنرجویان سینما و برخی گروهها در نظر گرفتهایم. قیمت بلیت هر باکس هم ۳۰ هزار تومان است که البته مشمول تخفیف هم میشود.
فراموش نمیکنم که آقای کلاری چگونه پای جشنواره ایستاد
آذر پندار در پاسخ به این سوال که چرا در نشستهای تخصصی از حضور استادان و مدرسان انقلابی در جشنواره استفاده نمیشود، گفت: البته این نظر شماست؛ چراکه سینماگر بزرگی مثل آقای کلاری سال گذشته با وجود اینهمه فشار پای جشنواره تمام قد ایستاد. در شرایطی که حتی برخی داوران بینالمللی ما نگران بودند که در آن جو ملتهب برایشان مسایلی پیش بیاید آقای کلاری آنها را خیلی حرفهای توجیه کردند. بنابراین من فراموش نمیکنم که ایشان چگونه پای جشنواره ایستادند و باید درباره معیار اساتید انقلابی و غیر انقلابی صحبت کنیم. شاید تعریف ما متفاوت باشد. همچنین شاید کسی که ما فکرش را هم نمیکنیم در عمل مردانه پای جشنواره و فیلم کوتاه ایستادند و من شرمنده ایشان شدم که از برخی افراد جاهل توهین شنیدند. لازم است باید خاطرات سال گذشته را مرور کنیم و آنگاه تعریفها مشخص میشود. این تعریف من از استادی است که میشود به او اتکا کرد و از دانش او بهره برد. در ارتباط با دیگر سینماگران حاضر در نشستهای تخصصی نیز باید همین تعریفها را گفت.
ابهامات حضور فیلمهای تکراری در جشنواره چهلم
وی درباره حضور برخی فیلمهایی که سال قبل در بخش فیلم اولیها حضور داشته و در جشنوارههای منطقهای برگزیده شد و به چهلمین جشنواره بینالمللی فیلم کوتاه تهران راه پیدا کرده، گفت: جشنوارههای منطقهای یک فرصت مجدد ایجاد میکند. برخی فیلم اولیها به دلیل یک رای از جشنواره بازماندند و جشنوارههای منطقهای هم با نمایش برخی فیلمهای بیرون مانده از بخش مسابقه جشنواره تهران و فیلمهایی جدید برگزار میشود؛ بنابراین اگر عناوین برخی فیلمها تکرار شده است به این دلیل است که آنها به عنوان برگزیدگان جشنوارههای منطقهای به طور مستقیم به جشنواره فیلم کوتاه تهران راه پیدا کردهاند.
فیلم سیاسی تابو ندارد
دبیر چهلمین جشنواره بینالمللی فیلم کوتاه تهران در پاسخ به سوالی درباره آثار حاضر در جشنواره درباره حوادث سیاسی و اجتماعی سال گذشته گفت: امسال فیلمهایی اینچنینی داریم و خواهید دید. من سعی کردم به وعدههایم پایبند باشم؛ یکی همین حضور فیلمهای سیاسی بود، دیگری حضور پررنگ استانها و سومی حضور فیلمهای ژانر. ساخت فیلم سیاسی تابو نیست و میخواستیم روی این موضوع ثابت قدم باشیم.
وی در پاسخ به سوالی درباره میزان مشارکت ایسفا در جشنواره عنوان کرد: ما به احترام برای خیلی از اعضای ایسفا، کارت دعوت فرستادیم. زیرا در آستانه برگزاری چهلمین دوره جشنواره فیلم کوتاه تهران هستیم، دوست داریم این دوره با اجماع برگزار شود کما اینکه پیش از این هم ممانعتی نداشتیم و اعضای ایسفا خودشان تصمیم گرفتند نباشند.
دبیر جشنواره در پاسخ به سوالی درباره نام بردن از فیلمهای سیاسی حاضر در جشنواره امسال با موضوع حوادث سال گذشته توضیح داد: ما امسال سعی کردیم ژانر فیلمها را هم در جدول فیلمها عنوان کنیم، البته از فیلمسازان اجازه گرفتیم اما اینکه الان بگویم کدام فیلمی در کدام ژانر است صحیح نیست چون شاید فیلمسازش علاقهای نداشته باشد من اینجا ژانر و موضوعش را مشخص کنم.
آذرپندار در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران مبنی بر حضور یکی از اعضای هیات انتخاب جشنواره در رویدادهای مختلف و ایجاد نوعی «گنگ» در جشنواره گفت: این درست نیست که درباره اشخاص صحبت کنیم اما اتفاقا این سینماگر امسال فیلمی با مشارکت همسرش ساخت اما در بخش مسابقه پذیرش نشد. اینکه میگویید «گنگ» ایجاد شده درست نیست. برخی بچهها تصور میکنند فیلمها دیده نمیشوند در حالی که من شاهد بودم ۷ عضو هیات انتخاب جشنواره بیش از ۳۰ روز مدام فیلم میدیدند. من اصرار دارم در هیات انتخاب اعضایی حاضر باشند که اگر ممکن است شائبهای پیش بیاید آنها افرادی مستقل باشند. یک بار باید فیلمها را ببینید تا متوجه شوید چه میگویم. سالانه صدها فیلم خوب ساخته میشود. برخی از فیلمهایی که امسال حضور دارند حتی پیشتر در پیچینگ ما رد شده بودند اما صاحبانشان رفته و فیلمنامهها را ساختهاند و به جشنواره راه پیدا کردهاند اینگونه نیست که ما به صورت حلقهای و گنگی عمل کنیم. با قاطعیت میگویم که حتما فیلمهایی داریم که بیرون از رقابت ماندهاند و ممکن است کسی بگوید این فیلم از فیلمهای حاضر در جشنواره بهتر است. بله، درست است من نمیتوانم سلیقه هیات انتخاب را کتمان کنم اما گنگ و باندی در کار نیست.
وی درباره اینکه کدام آثار مرتبط با حوادث سال گذشته هستند و اینکه چند اثر با این موضوع به جشنواره رسید، بیان کرد: البته من همه فیلمهای رسیده به دبیرخانه را ندیدهام و حدود ۲۵۰ فیلم دیدهام که از بین آنها دست کم چهار پنج فیلم مرتبط با حوادث سال گذشته بود، از موضوع شاهچراغ گرفته تا فیلمهایی با تم اعتراض. در انتخاب مسأله باند و باند بازی وجود ندارد.
آذرپندار درباره برگزاری یادبودی برای زنده یاد داریوش مهرجویی و وحیده محمدی فر گفت: باید گفتوگو کنیم تا ببینم کدام بخش در سازمان سینمایی این نکوداشت را برگزار کند، اگر به ما محول شود با افتخار انجام میدهیم تا یادی از ایشان و همسرشان صورت گیرد.
دبیر این رویداد در پاسخ به این سوال که آیا فیلمسازی بوده است که به دلیل مواضعش در سال گذشته فیلمش امسال پذیرفته نشود، گفت: واقعا این نگاه را نداشتیم. به شما اطمینان میدهم این نگاه نه در این جشنواره و نه دیگر جشنوارهها وجود ندارد. بروید ببینید جوایز سال گذشته به چه کسانی رسید و فیلمسازانشان چه موضعی داشتند. من البته همچنان معتقدم بخشی از واکنشهای فیلمسازان، محصول فشارها بود. کسانی بودند که سال گذشته فیلم داشتند و جشنواره را تحریم کردند، همان ها امسال هم فیلم داشتهاند اما برای ما نفرستادند و این یک تصمیم شخصی است. باز هم تاکید میکنم هیچکس به این علت حذف نشده است چون فیلمها دیده شدهاند عمدتا فیلمها خودشان موضوع گفتگو بودند.
وی گفت: ما یک پیچینگ تولید در طول جشنواره داریم که استقبال خوبی از آن شده است. آثار در اواخر جشنواره داوری میشود و ساخت چند فیلم تصویب میشود.
در ادامه دانیال رحیمی کاشانی طراح برندبوک و پوستر جشنواره روی سن رفت و گفت: درگذشت آقای مهرجویی و همسرشان را تسلیت میگویم. همه در این شوک هستیم. درباره جشنواره هم باید بگویم از دبیر و ستاد اجرایی جشنواره تشکر میکنم که برای دومین سال پیاپی این همکاری توسط تیم ما رخ میدهد. امسال جشنواره فیلم کوتاه تهران صاحب هویت بصری شد و از اینجا به بعد جشنواره را با یک هویت بصری ثابت متاثر از هنر ایرانی خواهیم دید. در این دوره، جشنواره به یک بلوغ رسیده و وارد یک عصر جدید شده است. یک بحث مدرن و به روز بودن است چون با مخاطبی رو به رو هستیم که در عصر مدرن زیست میکند و نکته دوم این است که ما اینکه هویت ایرانی داریم، بنابراین ما باید این موضوعات را تجمیع میکردیم.
در پایان، نازنین پیرکاری مدیرعامل موسسه تصویرشهر روی سن رفت و همراه با مهدی آذرپندار دبیر جشنواره و دانیل رحیمی کاشانی از پوستر دوره چهلم جشنواره فیلم کوتاه تهران رونمایی کردند.